Neosemantyzmy

Neosemantyzmy

Przypomnijmy kilka słów o neosemantyzmach. Nazywamy tak wyrazy, które zyskały nowe znaczenie. Kiedy używamy wyrazów dziś, wiemy, co znaczą i bez problemu możemy przywitać swojego przyjaciela słowem „cześć”.  Gdybyśmy żyli w czasach Jagiellonów i spotkali króla Władysława Jagiełłę, trudno byłoby nam go nawet przywitać, ponieważ „cześć” to była uczta i poczęstunek. Szybciej król Władysław pomyślałby o obiedzie, niż o nawiązaniu kontaktu J Staropolski słownik przedstawia tysiące takich haseł. Prześledźmy kolejne z nich.  

Flaga

Słowo to w staropolszczyźnie w ogóle nie kojarzyło się z wizerunkami lub symbolami i godłami. Dziś kibice zabierają polskie flagi na mecze. W staropolszczyźnie mecz nie mógł się odbyć z powodu flagi, ponieważ oznaczała burzę, zawieruchę.

Grudzień

Niespodzianką jest dla nas dzisiaj fakt, że grudniem kiedyś nazywano listopad.

Hak

Jeśli ktoś chciałby powiesić swoje ubranie na haku, to z pewnością ciężko byłoby mu to zrobić. Musiałby pewnie się za nim uganiać J Szczególnie, dlatego że hak kiedyś oznaczał dziób.

Iza

Współczesny język polski traktuje to jako nazwę własną, zdrobnienie od pełnego imienia Izabela. Kiedyś słowo „iza” było traktowane jak słówko pytające wzmocnione partykułą, w znaczeniu: Czyż nie ładne to imię?

Jagoda

Ten przykład, podobnie jak powyższy, może oznaczać imię damskie. Jagody dziś również to owoce. W staropolszczyźnie o pięknych jagodach nikt nie myślał w kontekście imienia lub jedzenia, tylko wspominał wtedy o policzkach. Jagoda to właśnie policzek lub staropolskie lico.

Kosz

Dziś oznacza pojemnik na odpady lub potocznie grę w kosza. Dziś możemy wrzucać do kosza odpadki, grać w kosza. Kiedyś kosz nie miał takich powiązań. W koszu można było np. żyć, ponieważ oznaczał obóz.

 Powyższe przykłady wskazują, że język polski stanowi wielką zagadkę dla jego użytkowników. To, co my dziś uznajemy za pojemnik, kiedyś było miejscem. To, co kiedyś było burzą, dziś jest flagą. Może dlatego słuchamy piosenki falująca flaga (Waving flag), ponieważ kojarzy się z morzem, a na morzu jest wielka burza? Tego nie wiemy J Wiemy na pewno, że poznawanie historii języka wzbogaca naszą wiedzę i wyobraźnię? Warto poszukiwać dalej różnic i zaskakiwać się na nowo.

Karolina Drzas