Co tak naprawdę to znaczy? – słów kilka o paronimach: celebrowana, koncelebrowana, utknąć, utkwić, bynajmniej, przynajmniej

0 Comments

Język polski (według danych statystycznych) jest jednym z najtrudniejszych języków na świecie. Dla obcokrajowców wydaję się być nie lada wyzwaniem, np. dla Szweda siedem naszych przypadków doprowadza go do rozpaczy, ponieważ w językach skandynawskich odmiana przez przypadki zniknęła. Jednak dla Polaków język polski używany zarówno w mowie potocznej, jak i urzędowej również może sprawić wiele problemów. Jeden z problemów, który chcę poruszyć, dotyczy prawidłowych znaczeń wyrazów. Wiele sytuacji dowodzi, że Polacy używają pewnych wyrazów w nieprawidłowych kontekstach, co doprowadza do błędów w komunikacji. Wyrazy te mają specjalistyczną nazwę – paronimy, czyli wyrazy mylone. Przeanalizujmy kilka ciekawych przykładów.

  1. Ta msza jest celebrowana czy koncelebrowana?

Odpowiedź na to pytanie brzmi: celebrowana i koncelebrowana, jednak istnieje oczywiście różnica w ich znaczeniu. W drugim słowie występuje przedrostek „kon”, który z języka łacińskiego oznacza „razem, wspólnie”. W tłumaczeniu na język polski możemy powiedzieć koncelebrowana, czyli celebrowana przez parę osób. Msza, która jest celebrowana jest prowadzona przez jednego duchownego, natomiast koncelebrowana przez kilku duchownych (razem, wspólnie).

  1. Nitka dentystyczna utknęła mi zębie! – czy to poprawnie?

Słowo „utknąć” jest często mylone ze słowem „utkwić”. „Utknąć” to inaczej zatrzymać się i nie móc ruszyć, natomiast „utkwić” to znaleźć się w czymś i nie móc wyjść. Utknąć dotyczy więc ruchu, a utkwić – miejsca. Zdanie powyższe jest błędne, i słowo „utknąć” należy zastąpić „utkwić”.

  1. Bynajmniej nie szedłem przez most czy przynajmniej nie szedłem przez most?

Podobnie jak w przykładzie pierwszym o różnicy w znaczeniu słów „bynajmniej” i „przynajmniej” decydują przedrostki. Słowa „bynajmniej” używamy wyłącznie, kiedy przeczymy (synonim wyrazów wcale, zupełnie), natomiast przynajmniej to partykuła, która może służyć jako odpowiednik „chociaż” i odnosi się do jakiegoś minimum. Osoba, która nie zdecydowała się iść przez most powie: Bynajmniej nie szedłem przez most.

Przykładów wyrazów mylonych jest wiele. Należy konsekwentnie sprawdzać znaczenie słów, które towarzyszą nam w życiu codziennym, aby nie użyć ich w złych kontekstach.

Karolina Drzas

Źródło: newsweek.pl